Kuzey Kıbrıs’ta gıda fiyatları
yükselirken, FAO'nun yayımladığı "Gıda Fiyatları Endeksine" göre Aralık 2017’den
günümüze kadar fiyatlarda keskin düşüşler olmuştur.
FAO, Gıda Fiyatları Endeksinin Temmuz
verilerini Ağustos başında yayımladığı raporla duyurmuştur. Bu rapor
içerisinde, genel gıda, hububat, sebze yağı, et, süt ve şeker piyasalarında
oluşan fiyat endeksleri yer almaktadır. Bu rapor içerisinde yer alan
başlıklardan yaptığım özetlemeyi aşağıdan bulabilirsiniz. Bununla birlikte, OECD-FAO'nun ortaklaşa yayımladığı ve fiyatların 10 yıl içinde azalmaya devam edeceğini gösteren rapordan da alıntı yapılarak sizlere sunulmuştur.
FAO Gıda Fiyat Endeksi (FGFE), Temmuz 2018'de 168.8 puan olarak gerçekleşti. Endeks,
Haziran ayına göre 6.5 puan (yüzde 3.7) ve geçen yılki döneme göre 10.3 puan
(yüzde 3,7) düşmüştür. Temmuz ayı düşüşü, Aralık ayından bu yana FGFE
değerindeki ilk önemli aylık düşüş olarak gözlemlenmiştir. Bu düşünün temel
nedeni, tahıl, süt ürünleri, şeker et ve bitkisel yağların düşmesi olarak
gösterilmektedir.
FAO Hububat Fiyat Endeksi, Temmuz ayında 160,9 puan olarak gerçekleşmiştir.
Haziran ayındaki yaklaşık 6 puan (% 3,6) düşmüş ve geçen yılın aynı dönemindeki
seviyesinden 1.3 puan (% 0.8) aşağıda yer almıştır. Endeks, buğday, mısır ve
pirinçte yaşanan zayıf ihracat kotasyonlarından dolayı Temmuz ayında düşüş
yaşanmasına sebep olmuştur. Uluslararası buğday fiyatları, Temmuz ayının ilk
yarısında düşük seyir izledi. Ancak,
Avrupa Birliği ve Rusya Federasyonu'ndaki üretim beklentileri ile ilgili
endişeler ihracat değerlerini ay sonuna doğru artırmaya başladı. ABD’de düşük
talep ve üretim beklentilerindeki iyimserlik, hububat piyasalarındaki mısır
fiyatlarını genel olarak aşağı yönlü seyir izlemesine neden olmuştur.
Uluslararası pirinç fiyatları da, Indica ve kokulu çeşitlerine olan düşük
taleplerin yanında, başı çeken bazı ihracatçıların döviz hareketleri nedeniyle
düşüş göstermiştir.
Temmuz ayındaki FAO Sebze Yağı Fiyat
Endeksi ise, Haziran ayına göre
4,2 puan (% 2,9) puan düşerek 141,9 puan olarak gerçekleşmiştir. Bu düşüş, 2,5
yıldan bugüne kadar geçen süreçte ardı ardına altıncı olmuştur. Hurma yağı ve
soya yağında da düşük değerler göstermektedir. Uluslararası hurma yağının
fiyatları, durgun ihracat talebi, önde gelen üretici ülkeler tarafından tutulan
geniş stoklar ve önümüzdeki haftalarda yüksek üretim beklentileri nedeniyle
daha da düşmüştür. Soya yağının fiyatlardaki yeni düşüş ise, büyük ölçüde soya
fasulyesi pazarındaki zayıflık ve ABD'de yüksek faiz oranlarından kaynaklandığı
belirtilmektedir. Bununla birlikte, kolza yağı fiyat değerleri yukarı doğru bir
ivme kazmasının nedeni ise, biyo-dizel üreticilerinden gelen talep ve Avrupa
Birliği'ndeki olumsuz ürün beklentileridir.
Temmuz ayında FAO Et Fiyat Endeksi, Haziran ayının revize edilen değerinden 3,3 puan
(yüzde 1,9) düşerek 170,7 puan olarak gerçekleşmiştir. Haziran ayı revizyonunun
yukarı yönlü seyretmesinin temel nedeni, akaryakıt fiyatlarının yüksekliğinden
şikayet eden kamyon sürücülerinin uzun süreli grevi nedeniyle oluşan lojistik
sorunlarının ardından ihracatta yaşanan düşüşün neden olduğu Brezilya'daki
sığır eti fiyatlarındaki keskin yükselişin yansımasıdır. Temmuz ayında, endeks,
grevi askıya alan kamyon sürücülerinin sevkiyatlara başlaması sebebiyle kısmen
Brezilya'dan gelen et ihracatının kademeli olarak normalleşmesiyle birkaç puan
azaldı. Genel olarak, domuz ve kümes hayvanları etinde düşüşler sergilenirken,
sığır eti için de fiyat teklifleri düşmüştür. Bununla birlikte, özellikle Çin
ve Amerika Birleşik Devletleri'nden gelen büyük et ithalat talebi küçükbaş
hayvan fiyatlarında marjinal artışlara neden olmuştur.
Temmuz ayındaki FAO Süt Ürün Endeksi, bir önceki aya göre 14,1 puan (%6,6)
düşerek 199,1 puan olarak gerçekleşmiştir. Bu seviyede, endeks 2018 Ocak ayının
yüzde 10,7'sinin üzerinde yer almaktadır. Ancak bir yıl önceki ilgili aya göre
yüzde 8’nin altında yer almaktadır. Endekste yer alan tüm süt ürünlerinde
uluslararası fiyat teklifleri düşük gelmiş ve en keskin düşüşler tereyağı ve
peynir için kaydedilmiştir. Tam Süt Tozu (WMP) ve Yağsız Süt Tozu (SMP)
fiyatları da gerilemiştir. Yeni Zelanda'da iyi üretim beklentilerinin yanında,
büyük ihracat tedarikleri nedeniyle süt piyasası aşağı yönlü baskı altında
kalmıştır.
Temmuz ayında FAO Şeker Fiyat Endeksi bir önceki aya göre 10,7 puan (yüzde
6), geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 20 düşüşle 166,7 puan olarak
gerçekleşmiştir. Hindistan ve Tayland başta olmak üzere başlıca şeker üreticisi
ülkelerdeki üretim beklentilerinin yükselmesi Temmuz ayında yaşanan keskin
düşüşü tetiklemiştir. Dünyadaki en büyük üretici ve ihracatçı olan
Brezilya’daki üretim tahmininin düşme beklentisi, uzun kuraklı koşullarının
yanında etanol üretimi için fazla şeker kamışı kullanımı sonucunda uluslararası
şeker fiyatındaki düşüşü sınırlamıştır.
Kuzey Kıbrıs’ta ise, üretim alanlarının küçük oluşu, birlikte hareket edebilme
yetisine sahip olunamamasının yanında, dış kaynaklı döviz cinsi girdilerin
yüksekliği sebebiyle ürün fiyatlarında artışlar yaşanmaktadır. Ayrıca, ana
sektörlerde, rekabet koşullarının beklenen seviyelerde olmamasının bir sonucu
olarak dominant yapıların varlığı, fiyatların beklenen seviyelerin altına
düşmesinde bir engel olabilmektedir.
Bu olumsuz koşulların etkisinden korunmaya yönelik üretici gruplarını
kurarak birlikte hareket etme adına yaratılacak sinerjiyle girdi maliyetlerini
üleşme, üretim marjını ve çeşitliliğini piyasanın talepleri doğrultusunda
yönlendirme fırsatı yakalanacaktır. Ayrıca, verimli ve kaliteli üretim için
gerekli sertifikalı tohum kullanılmasına yönlendirilmesi elzemdir. Bununla
birlikte, kritik kontrol noktalarında yapılacak denetimlerde rekabet
koşullarını olumsuz yönde etkileyen girişimlerin de önüne geçilmiş olunacaktır.
Tarımsal faaliyetlerde kullanılacak modern üretim teknikleri uygulanırken,
bio-çeşitliliğin korunması ve iklim değişikliği ile mücadele gözönünde
bulundurulmalıdır.
Ayrıca, Dünya Gıda Örgütü (FAO) ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü
(OECD) tarafından ortak hazırlanan “Tarımsal Görünüm 2018-2027 raporda, gelecek
10 yıl içinde tarım ürünlerinin üretiminde yüzde 20 artışın yansıma olarak
fiyatlarının düşük kalacağı tahmininde bulundu. Özellikle, dünya nüfusunun hızındaki yavaşlama ve patates gibi yumru bitki ürünlerde doygunluk seviyelerine gelinmesi de üretimde fazlalığın yaşanmasına sebep olacaktır.
Ref:
·
FAO Food Price
IndeX_2.8.2018
·
OECD-FAO Agricultural
Outlook 2018-2027
