LEFKE TARIMINA ÖZET BİR BAKIŞ

Kuzey Kıbrıs'ın tarım sektörü, beslenme ve iş gücüne etkisi, milli gelire katkısı ve sanayi sektörüne sağladığı ham madde ile ekonomik, sosyal bir sektör olma özelliğini koruyor. Özellikle, Lefke bölgesindeki tarımsal faaliyet sonucu ortaya çıkan üretimin, sosyo-ekonomik yapıya sağladığı katkısı yadsınamaz bir gerçektir.

Lefke bölgesinde tarımsal faaliyet süreci, ülke şartları ile ayni paralelde seyretmiştir. Tarım, İngiliz yönetiminin adaya gelmesiyle birlikte, bilimsel temellere dayalı yapılmaya başlanmıştır. Lefke’ye bağlı yerleşim yerlerinin hemen hemen tümünde bitkisel ve hayvansal üretim yapılmaktadır.

Bitkisel Üretim

Lefke bölgesindeki belli başlı ürün gruplarını aşağıdaki tablodan sıralanmaktadır.

ÜRÜN	ÜRETİM ALANI (DÖNÜM)	ÜRETİM MİKTAR TON
Narenciye	7.285	22.615
Zeytin	1.335	510
Patates (Yılda 2 Kez)	700 X2= 1.400 Dönüm	4.000
Çilek	95	295
Hurma	167	30
Ceviz	97	87

Yukarıdaki tablodan görüldüğü üzere, bölge çiftçisi verimli toprak ve suyun avantajını kullanarak sulu tarım yapıldığı görülmektedir. Narenciye ve patates ürünlerinin Kuzey Kıbrıs’ın ana ihraç malları arasında yer aldığını göz önünde bulundurursak, Lefke’de üretilen ürünlerin Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya ciddi katkısının olduğunu belirtebiliriz.

Ülke narenciye ekim alanlarının yaklaşık %20’si, patates ekim alanlarının %21’i, zeytin ekim alanlarının %6’sı Lefke’de bulunmaktadır. Gazimağusa ve Lapta bölgesinde narenciye sektöründeki gerileme hatta yok olma sürecinin yaşanması, Lefke narenciyesini ekonomide önemli bir seviyeye yükseltmiştir. Son dönemlerde, ülke içindeki zeytine olan talebin artması ve zeytinyağı ithaline izin verilememesi Lefke içerisinde zeytin plantasyon alanlarının artmasını sağlamıştır.

Yumru bitkiler arasında yer alan Kolokasın üretimi de ülkenin ihtiyacını karşılamaktadır. İklim şartlarının bölgede uygun olması, Avokado, Mango, ve diğer tropik meyvelerin yetişmesine de olanak sağlamaktadır.

Son dönemlerde, bölgede yapılan festivallerin üretime de önemli katkısı olmuştur. Üniversite öğrenci sayısının ciddi artış göstermesi, üretime olan talebin de ayni oranda artmasını sağlamıştır. Tarladan toplama faaliyetini, Kuzey Kıbrıs'a yayılmasını sağlayan çilek üreticileri de, üretim alanlarını artırmıştır.  Lefke bölgesinin Cita Slow ağına katılarak, yerel ürünlerin öne çıkarmasıyla birlikte, ürünlere olan talebin de artmasına katkı sağlayacaktır.

Bölgede işleme tesislerinin azlığı, satışların katma değer sağlamadan birincil ürün olarak gerçekleşmesini getirmektedir. Genelde, hurma, ceviz ve diğer niş ürünlerin işlenmesi ise evsel olarak gerçekleştirilmektedir.   

Bölge çiftçisi, üretime girdi tedariki yapan kooperatifin varlığının avantajını yaşarken, profesyonel anlamda üretim ve pazarlama kooperatifinin bulunmayışının da dezavantajını yaşamaktadır.

Hayvansal Üretim

Lefke bölgesindeki, hayvan sayıları aşağıdaki tablodan sıralanmaktadır.

SIĞIR	KOYUN	KEÇİ
1.216	7.652	2.538

Lefke bölgesindeki hayvan varlığı, diğer bölgelere oranla daha düşük olmasına karşın, Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya belli bir oranda katkısından bahsedebiliriz. Ülkede yer alan sığır varlığının yaklaşık %3’ü, Koyun varlığının yaklaşık %4’ü ve keçi varlığının ise yaklaşık %3’ü Lefke’de bulunmaktadır. Bölgede yapılan hayvancılık ağırlıklı olarak besicilik şeklinde yapılmaktadır. Bölgede yer alan kesimhane sayesinde kesilen hayvanlar kasaplar tarafından satışı gerçekleştirilmektedir. Çiftçiler ürettikleri sütleri, iki şekilde değerlendirmektedirler. Bazı üreticiler ürettikleri ham sütü SÜTEK’e verirken, bazı üreticiler ise, ürettikleri küçükbaş sütü evsel hellim ve nor yapıp, piyasaya sürmeyi tercih etmektedirler.