KKTC'DE SPONSORLUK VAR MI?

KKTC'de Sponsorluk

I. Giriş

Sponsorluk, içeriği ve doğuracağı sonuçlar irdelenmeden uzun süredir talep edilmektedir. Sponsorluğa olan ihtiyaç ağızlara pelesenk olsa da sponsorluğun ülkemizdeki varlığı da tam anlamıyla bilinmemektedir. Şirketlerin bir takıma veya şahsa para veya malzeme verdiğinde, sponsorluğun olduğu kanısına varılmaktadır. 

Desteği veren kuruluş  ile desteği alan taraf arasında bir iş ilişkisi söz konusuysa, bu bir sponsorluk ilişkisi olarak tanımlanabiliyor.  

Eğer, destek veren taraf karşı taraftan somut bir karşılık beklemiyorsa, bu sponsorluk değil, bağışçılıktır.

Yararlanıcı, verilen desteği bedel ödemeden elde edilen kar, işletmeler ise, medyada yer alabilmenin  bedeli olarak görmektedir. 

Fakat, sponsorluk bu kadar basit bir olgu değildir. Bu konu, bir uzmanlık dalı olmasının yanında yüzlerce kitap ve bu konuda yapılmış bir o kadar araştırma var. Bu araştırmalarda kaynak yaratmadan, sponsorluğun gerçekleştirileceği alanın seçimine, sponsorluk sözleşmelerinin içeriğinden, sponsorluğa ek olarak yapılması gereken pazarlama faaliyetlerine kadar birçok noktanın ele alındığı görülüyor. 

Sponsorluğun geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasına yönelik yapılacak faaliyetlerde spor yönetimi konusunda uzman akademisyen ve danışmanlık firmaları konusunda yararlanılmalıdır.

Sponsorluk, spor branşlarının yanında sanatsal faaliyetlere de yapılması elzem yardım olarak da belirtebiliriz.

Neden Sponsorluk

Ülkeler, özellikle nüfuslarının spora ve sanata yönlenmeleri için bütçelerinde kaynak ayırmaktadırlar. Fakat, bütçelerinin sınırlı düzeyde kalması, ek mali külfet getirmeyen destekleme mekanizması olan sponsorluğu özendirmektedir. Kuruluşlar ise, pazarlamanın bir aracı olarak değerlendirip, çeşitli katkılar yapmaktadırlar. 

II. Yasal Dayanak

Spor ve sanatsal faaliyetlere yönelik yapılan sponsorluğun yasal dayanakları;

Anayasa

Anayasa'nın Gençliğin korunması başlığını taşıyan 60. madde "Devlet, gençlerin bilgili, sağlıklı, sağlam karakterli ve topluma yararlı birer yurttaş olarak yetişme ve geliştirilmelerini sağlar".

Sporun geliştirilmesi başlığını taşıyan 61. Madde "Devlet, her yaştaki yurttaşın beden ve ruh sağlığını geliştirecek, sporun kitlelere yayılmasını sağlayacak önlemleri alır, gerekli spor tesislerini yapar ve başarılı sporcuları korur".

Sanatın, Sanatçının ve Kültürel Hakların Korunması 62. madde "(1)  Devlet, sanatın özgürce gelişebileceği ortamı yaratır; sanatçıyı koruyucu, destekleyici, özendirici ve ödüllendirici önlemleri alır (2) Devlet, herkesin, kültür yaşamında yer almak; bilimsel gelişmelerden ve bu gelişmelerin uygulanması sonuçlarından yararlanmak; bilimsel edebi ve sanatsal ürünlerin korunmasının sağladığı maddi ve manevi çıkarlardan yararlanmak hakkını korur ve bilimsel araştırma ve yaratıcı etkinliklerin yürütülmesinin gerektirdiği özgürlüklere saygıyı sağlar.

Gelir Vergisi

Gelir Vergisi Yasası'nın vergide indirilebilecek diğer giderler başlığını taşıyan 8. Madde 1. Fıkra "A" bendi "Eğitim, sağlık, kültür-sanat, sportif ve bilimsel çalışmaları desteklemek amacıyla, Devlete, yasa ile oluşturulan kuruluşlara, spor federasyonlarına kayıtlı ve faal durumda bulunan spor kulüplerine ve benzeri amaçlar için Bakanlar Kurulu tarafından onaylanan vakıflara, ve hayır  kurumlarına makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar,  dış ülkelerde düzenlenen ulusal nitelikli ilmi, kültürel, sanatsal veya sportif yarışmalarda veya temsiliyetlerde başarı elde edenlere verilen armağan veya ödül giderleri, yapıldıkları  yılın kazancına mahsup edilebilir ve safi  kazancın ve safi kazancın %10 (yüzde on)’unu aşamaz. Bu giderler zarar olması halinde, sonraki yıllara devredilemez.

8. Madde 1. Fıkra "B" bendi "Devlet veya yasa ile oluşturulan kuruluşlar veya spor federasyonlarıyla spor federasyonlarına kayıtlı ve faal durumda bulunan spor kulüpleri ile yapılan sponsorluk anlaşmalarından doğan ve eğitim, sağlık, kültür-sanat, sportif ve bilimsel çalışmaları desteklemek amacıyla yapılan giderler, yapıldıkları yılın kazancına mahsup edilebilir. 

Ancak bu giderler, zarar olması halinde sonraki yıllara devredilemezler.

Yukarıda, gençlik ve sporun yanında sanata yönelik vizyonun gerçekleşmesi için de Gelir ve Vergi Yasasında indirim yapılabilecek giderlerin bulunduğu maddeleri yazdık. 

Fakat, burada bir kısıtlama mevcuttur. Bu kısıtlama ise, zarar gösteren bir kuruluşun yapacağı sponsorluk giderlerinde indirim yapılmamaktadır. 

Fakat, vergi mevzuatı dışında sponsorluğu bütünsel çerçevede yönetilmesine yönelik herhangi bir başka mevzuat da bulunmamaktadır.

Anayasada yer alan gençlik, spor ve sanata yönelik sosyal hakların yerine getirilmesini sağlayacak planları oluşturan Devlet Kurumlarıdır. Sponsorluğun yalnızca Vergi Mevzuatı içinde yer alması, bahse konu plan ve programlardan ayrı ve bütüncül bir yaklaşımdan uzak şekilde uygulanmasına sebep olmaktadır. 

Sponsorluk olgusunun geniş bir kavram olduğu ve bir program doğrultusunda yürütülmesi için farklı düzenlemeler oluşturulmalıdır. 

Bunlar;

- Sponsorluğun bir program çerçevesinde yürütülmesi ve denetlenmesine yönelik ayrı bir Yasa

- Sponsorluk olgusunu yaygınlaştırılmasını sağlamak için tanıtıcı video ve internet sayfası hazırlanmalı

- Ayni ve Nakdi Sponsorluklar için Tek Tip Sözleşme Örnekleri

- Sponsorluğu sağlayanın yanında yararlanıcının da aldığı katkıyı doğru yerde harcadığını belgelendirmeli

-Sponsorluk talepleri bir proje mantığı çerçevesinde hazırlanması için bireylere veya takımlara eğitim düzenlenmeli

Özet

Kısacası, yukarıda belirtildiği şekilde, KKTC'de "Sponsorluk" adı altında yapılan yardımlar vergiden düşülmektedir. Fakat, yardım yapan zararda olmaması gerekir. Sponsorluğun yalnızca vergi mantığı çerçevesinde değerlendirilmesi, yardımı yapan için zaman zaman ürkütücü de olabilmektedir. Bu sebeple, Sponsorluk Programı yürürlüğe konularak, hem sağlayıcı hem de yararlanıcı için özendirici olmalı. 

Örneğin, Devlet altyapı yatırımları ile organizasyonların katma değerin yükseltmekte ve izleyicilerin artmasını sağlamaktadır. Artan izleyicilere paralel olarak da düzenlenen organizasyonlara katkı yapan firmaların görünürlüğünü de artırmaktadır. 

Referans: 

1. KKTC Anayasası

2. Gelir Vergisi Yasası 24-1982

3. Or, 2016 " Sponsorluk İşini Ehline Bırakmak Gerek"

4. Burhan, Sabri 2006 "Sponsorluk Uygulamaları"
5. https://www.thebalancesmb.com/sponsorship-a-key-to-powerful-marketing-2295276
6. http://www.sponsorluk.gov.tr

7. J. Farrelly J, Francis & Pascale G. Quester, "Sports and Arts Sponsor"